Báo Phú Thọ điện tử

PTO- Không biết từ bao giờ trong xã hội thi thoảng lại xuất hiện câu nói “phi thương bất phú”, nghĩa là không buôn bán thì không giàu. Đặc biệt gần đây  một số người có địa vị trong xã hội khi giao giảng, đánh giá các vấn đề kinh tế xã hội cũng dùng thuật ngữ “Phi thương bất phú” như là một phương châm để chỉ đạo. Song sự thực có phải là “Phi thương bất phú”, hay là “Phi công” mới bất phú ?

Trước hết đây là quan niệm xuất hiện từ thời phong kiến Trung Quốc du nhập vào nước ta được Cụ Bảng nhãn Lê Qúy Đôn, một danh sỹ, bác học cuối triều Lê tổng kết lại, thành phương châm phát triển đất nước. Sở dĩ có quan niệm này do xã hội phong kiến nói chung, phong kiến phương đông nói riêng kinh tế, xã hội chưa phát triển. Tất cả các hoạt động nâng cao kiến thức, dân trí, làm ra của cải vật chất và phân phối đến tay người dùng trong xã hội đều tập trung lại do bốn thành phần gần như bốn lực lượng trong xã hội đảm trách đó là: Sỹ gồm lực lượng tri thức trong xã hội làm nghề dạy học, thầy thuốc, thầy tướng số và thầy địa lý;Nông là những người trồng trọt, chăn nuôi, đánh cá, đốn củi; Công gồm những người làm nghề TTCN như rèn, dệt, mộc, nề…; còn thương nhân là lực lượng buôn bán, phân phối của cải trong xã hội. Tất cả bốn thành phần xã hội này gọi chung là tứ dân, cùng với đội ngũ vua quan hình thành các tầng lớp, lực lượng xã hội phong kiến. Suốt chiều dài lịch sử phong kiến phương Đông mấy nghìn năm từ Thiên niên kỷ thứ III, II trước Công nguyên đến cuối Thế kỷ XIX, dù các triều đại có thay đổi, nhưng xã hội vẫn cơ bản vận hành và định hình theo mô hình tứ trụ này. Đây được coi là nền tảng để phát triển, vận hành xã hội, cụ Lê Quý Đôn đã tổng kết và xác định vai trò,tính chất của từng loại hình thành câu châm ngôn nổi tiếng là: “Phi sỹ bất hưng, phi nông bất ổn, phi công bất phú, phi thương bất hoạt”. Nghĩa là không có trí thức thì xã hội không hưng thịnh, không có nông nghiệp thì xã hội bất ổn, không có công nghiệp thì đất nước không giàu, còn không có thương mại thì xã hội không hoạt động. Bốn lĩnh vực, cũng là thành phần xã hội trên đây thời phong kiến  được gọi chung là “tứ dân” hay “tứ trụ” cùng với vua, quan hình thành nên nền tảng xã hội. Trong hai thành phần của tứ dân là sỹ và nông tiếp tục chia nhỏ ra. Sỹ gồm có bốn loại là: Nho là những người dạy học; Y là những người khám bệnh kê đơn, bốc thuốc; Lý là người hành nghề địa lý chọn hướng làm nhà cửa, đền đài, mồ mả và số là những người làm thày cúng, thày bói, lấy số tử vi. Nông gồm bốn thành phần là: Ngư (đánh cá), tiều (hái củi), canh (trồng trọt),mục (chăn nuôi). Tám thành phần trên cùng với lực lượng công, thương và vua, quan thành 12 thành phần chính trong xã hội , được ví là 12 bến nước khi người con gái đi lấy chồng không biết cập vào bến nào.Từ câu châm ngôn của cụ Lê Qúy Đôn, sau này trong xã hội xuất hiện những câu vè vui như “Nhất sỹ nhì nông, hết gạo chạy rông, nhất nông nhì sỹ”… Thực ra cách chia này cũng chỉ là tương đối bởi có người vừa dạy học, vừa xem số tử vi hoặc vừa chăn nuôi, vừa trồng trọt…Dù sao đến xã hội hiện đại, cách thức chia giai cấp, ngành nghề có khác song cơ bản vẫn không sai lệch mấy so với quan niệm xưa.

Bài viết hiện tại: Báo Phú Thọ điện tử

Bài viết liên quan: Tu Tập Sắc Thọ Tưởng Hành Thức Là Gì, Quán Chiếu Ngũ Uẩn

Từ quan điểm và câu nói của cụ Lê Qúy Đôn cần được hiểu cho đúng là “Phi công bất phú” chứ không phải “phi thương” xuất hiện trong thời bao cấp khi có một số người làm ở ngành thương mại, lương thực, buôn gian, bán lận có bát ăn bát để, nên nhiều người lầm tưởng là buôn bán mới giàu. Trong xã hội hiện đại hiện nay việc chia giai cấp, thành phần xã hội có khác song về cơ bản bốn loại hình sỹ, nông, công, thương không thể thiếu. Một điều dễ thấy những nước giàu, mạnh đều là quốc gia có nền tảng giáo dục, công nghiệp phát triển.Tư tưởng và quan điểm của người xưa là vấn đề đáng quan tâm, tham khảo song phải hiểu cho đúng, để tránh sai lạc dẫn tới định hướng phát triển sai lầm.

Bài viết liên quan: Tài sản chung của vợ chồng là gì ? Quy định về tài sản chung của vợ chồng theo Luật Hôn nhân và Gia đình hiện hành?

Quốc Vượng