Ủy ban nhân dân là một cơ quan hành chính nhà nước của hệ thống hành chính Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đây là cơ quan thực thi pháp luật tại các cấp tỉnh, huyện và xã. Các chức danh của Ủy ban nhân dân được Hội đồng nhân dân cấp tương ứng bầu ra và có nhiệm kỳ trùng với nhiệm kỳ của Hội đồng nhân dân. Người đứng đầu Ủy ban nhân dân là chủ tịch Ủy ban nhân dân, thường là phó bí thư Đảng ủy Đảng Cộng sản Việt Nam cấp tương ứng. Quyền hạn của Ủy ban nhân dân được quy định tại Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Luật Tổ chức Chính quyền địa phương. Ủy ban nhân dân các cấp có các cơ quan giúp việc như: Sở (cấp tỉnh), Phòng (cấp huyện), Ban (cấp xã).
Chức năng, nhiệm vụ[sửa | sửa mã nguồn]
Chức năng[sửa | sửa mã nguồn]
Với tư cách là cơ quan hành chính Nhà nước ở địa phương, ủy ban nhân dân là cơ quan thực hiện chức năng quản lý hành chính nhà nước, chấp hành nghị quyết của hội đồng nhân dân cùng cấp cũng như các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên.
Ủy ban nhân dân chỉ có một chức năng duy nhất là quản lý nhà nước, vì quản lý nhà nước là hoạt động chủ yếu, bao trùm lên toàn bộ hoạt động của ủy ban nhân dân. Trên cơ sở đảm bảo tính thống nhất của pháp luật, Ủy ban nhân dân có quyền ban hành các cơ chế, chính sách phù hợp với thực tế của địa phương mình, tạo điều kiện thuận lợi khuyến khích các thành phần kinh tế phát triển và thu hút đầu tư nước ngoài.
Nhiệm vụ[sửa | sửa mã nguồn]
Nhiệm vụ của Ủy ban nhân dân cấp Tỉnh: Quy định tổ chức bộ máy và nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân cấp mình; Quyết định thành lập các đơn vị sự nghiệp, dịch vụ công trên cơ sở quy hoạch và hướng dẫn của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; Cho phép thành lập, giải thể, cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước; cấp, thu hồi giấy phép thành lập doanh nghiệp, công ty; Xây dựng phương án đặt tên, đổi tên đường, phố, quảng trường, công trình công cộng trong tỉnh,…
Nhiệm vụ của Ủy ban nhân dân cấp Huyện: Quy định tổ chức bộ máy và nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân cấp mình theo hướng dẫn của ủy ban nhân dân cấp trên; Quản lý công tác tổ chức, biên chế, lao động, tiền lương theo phân cấp của ủy ban nhân dân cấp.
Sơ đồ tổ chức Ủy ban nhân dân trong hệ thống chính trị Việt Nam[sửa | sửa mã nguồn]
Các cấp Ủy ban nhân dân[sửa | sửa mã nguồn]
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương[sửa | sửa mã nguồn]
Đây là chính quyền của các địa phương cấp tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có từ 9 đến 11 thành viên, gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch, 1 ủy viên thư ký và các ủy viên khác. Thường trực Ủy ban nhân dân cấp tỉnh gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch, và ủy viên thư ký. Người đứng đầu chính quyền địa phương cấp tỉnh là Chủ tịch Ủy ban nhân dân. Trên danh nghĩa, vị trí này do Hội đồng nhân dân tỉnh quyết định bằng bầu cử theo hình thức bỏ phiếu. Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh thường đồng thời là một Phó Bí thư Tỉnh ủy. Chủ tịch Ủy ban nhân dân của hai thành phố trực thuộc trung ương lớn nhất là Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh sẽ đồng thời là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam.
Bộ máy hành chính của chính quyền địa phương cấp tỉnh gồm Văn phòng Ủy ban Nhân dân và các sở, ban, ngành, chia thành các khối:
Khối tổng hợp: Văn phòng Ủy ban Nhân dân, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Nội vụ
Khối nội chính: Sở Tư pháp, Thanh tra, Công an, Tòa án Nhân dân, Viện Kiểm sát Nhân dân, Bộ Chỉ huy quân sự.
Khối lưu thông phân phối: Sở Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Kho bạc Nhà nước.
Khối nông lâm nghiệp: Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Tài nguyên và môi trường, Sở Khoa học và công nghệ
Khối công nghiệp: Sở Công Thương, Sở Xây dựng, Sở Giao thông vận tải.
Khối văn xã: Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Thông tin và Truyền thông, Sở Y tế, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội
Số Sở, ban thuộc Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh là 21, trong đó cơ cấu cứng là 17 Sở, ban, bao gồm các Sở: Nội vụ, Tư pháp, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Công thương, Giao thông vận tải, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Thông tin và Truyền thông, Lao động- Thương binh và Xã hội, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Khoa học và Công nghệ, Giáo dục và Đào tạo, Y tế; Thanh tra tỉnh; Văn phòng Ủy ban Nhân dân. 4 Sở được tổ chức theo đặc thù của từng địa phương là các Sở: Sở Du lịch, Sở Ngoại vụ, Sở Quy hoạch – Kiến trúc, Ban Dân tộc.
Ủy ban nhân dân cấp thành phố trực thuộc tỉnh, quận, huyện, thị xã[sửa | sửa mã nguồn]
Đây là chính quyền của các địa phương cấp huyện, quận, thành phố trực thuộc tỉnh, thị xã. Ủy ban nhân dân cấp huyện có từ 7 đến 9 thành viên, gồm Chủ tịch, 2-3 Phó Chủ tịch và các ủy viên. Lãnh đạo Ủy ban nhân dân cấp huyện gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch. Người đứng đầu Ủy ban nhân dân cấp huyện là Chủ tịch Ủy ban nhân dân, trên danh nghĩa là do Hội đồng nhân dân huyện sở tại lựa chọn. Thông thường, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện sẽ đồng thời là một Phó Bí thư Huyện ủy.
Các cơ quan giúp việc của chính quyền địa phương cấp huyện thông thường gồm các phòng, ban trực thuộc:
Văn phòng Ủy ban Nhân dân,
Thanh tra huyện,
Phòng Tài chính – Kế hoạch,
Phòng Nội vụ,
Phòng Tài nguyên – môi trường,
Phòng Tư pháp,
Phòng Giáo dục- Đào tạo,
Phòng Y tế,
Phòng Lao động- Thương binh xã hội,
Phòng Văn hóa – thông tin.
Một số cơ quan nhà nước ở cấp huyện như Chi cục Thuế, Chi cục Thống kê, Ban chỉ huy Quân sự Huyện, Công an Huyện, v.v… không phải là cơ quan của chính quyền địa phương cấp huyện mà là cơ quan của chính quyền trung ương đặt tại huyện (theo ngành dọc)
Ủy ban nhân dân cấp xã, phường, thị trấn[sửa | sửa mã nguồn]
Đây là chính quyền của các đơn vị hành chính cấp xã, phường, thị trấn. Ủy ban nhân dân cấp xã là cấp chính quyền địa phương cấp cơ sở, gần dân nhất ở Việt Nam. Ủy ban nhân dân cấp xã có từ 3 đến 5 thành viên, gồm Chủ tịch, 2 Phó Chủ tịch và các ủy viên(thường là chỉ huy trưởng BCH quân sự và Trưởng công an xã). Thường trực Ủy ban nhân dân cấp xã gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch. Người đứng đầu Ủy ban nhân dân cấp xã là Chủ tịch Ủy ban nhân dân. Về danh nghĩa, người này do Hội đồng nhân dân của xã, thị trấn hay phường đó bầu ra bằng hình thức bỏ phiếu kín. Thông thường, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường hay thị trấn sẽ đồng thời là một Phó Bí thư Đảng ủy của xã, thị trấn hay phường đó. Ủy ban nhân dân xã, phường hay thị trấn hoạt động theo hình thức chuyên trách.
Bộ máy giúp việc của Ủy ban nhân dân cấp xã gồm có 7 chức danh: Công an, quân sự, kế toán, văn phòng, tư pháp – hộ tịch, văn hóa – xã hội, địa chính. Mỗi chức danh tùy vào tình hình thực tế địa phương mà bố trí số lượng biên chế phù hợp.
Tiền thân của Ủy ban nhân dân các cấp của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam chính là Ủy ban Hành chính của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (updating). Các cơ quan giúp việc của Ủy ban Hành chính cấp tỉnh đa số được gọi là Ty, số ít gọi là Ban (Ban Tổ chức chính quyền, Ban Bảo vệ bà mẹ trẻ em) hoặc Chi cục (Chi cục Hải quan, Chi cục Kiểm lâm, Chi cục Thống kê).
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
x
t
s
Tổ chức nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Tổng quan
Lịch sử
Đảng Cộng sản Việt Nam
Nhà nước Việt Nam
Chính phủ Việt Nam
Quốc hội Việt Nam
Tòa án nhân dân Việt Nam
Viện Kiểm sát nhân dân Việt Nam
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
Tư tưởng
Chủ nghĩa Mác-Lênin
Tư tưởng Hồ Chí Minh
Tổ chức
Đảng Cộng sản Việt Nam
Nhà nước Việt Nam
Chính phủ Việt Nam
Quốc hội Việt Nam
Luật, Bộ luật
Luật Tổ chức Quốc hội
Luật Tổ chức Chính phủ
Luật Mặt trận Tổ quốc
Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân
Luật Tổ chức Tòa án nhân dân
Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân
Luật Bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân
Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội
Luật Cán bộ công chức
Luật Công an nhân dân
Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân
Luật Công đoàn
Luật Cơ yếu
Luật Dân quân Tự vệ
Luật Doanh nghiệp Nhà nước
Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội
Khác
Chức vụ
Tiền lương
Bầu cử tại Việt Nam
Nhà nước Việt Nam
Chính trị Việt Nam
Ngoại giao Việt Nam
Đảng Cộng sản Việt Nam
Tổng quan
Lịch sử
Tổ chức
Điều lệ Đảng
Cương lĩnh chính trị
Đại hội Đại biểu Toàn quốc
Ban Chấp hành Trung ương Đảng
Bộ Chính trị
Ban Bí thư
Đảng bộ
Đảng ủy
Chi bộ
Chi ủy
Đảng viên
Lãnh đạo
Tổng Bí thư
Thường trực Ban Bí thư
Ủy viên Bộ Chính trị
Bí thư Trung ương Đảng
Trưởng ban Ban của Đảng
Phó Trưởng ban Ban của Đảng
Bí thư Đảng ủy
Phó Bí thư Đảng ủy
Bí thư Chi bộ
Phó Bí thư Chi bộ
Cơ quan giúp việc
Văn phòng Trung ương Đảng
Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng
Ban Tổ chức Trung ương
Ban Tuyên giáo Trung ương
Ban Nội chính Trung ương
Ban Kinh tế Trung ương
Ban Đối ngoại Trung ương
Ban Dân vận Trung ương
Ban Bảo vệ, Chăm sóc sức khỏe cán bộ trung ương
Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh
Hội đồng Lý luận Trung ương
Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự Thật
Báo Nhân dân
Tạp chí Cộng sản
Ban chỉ đạo Trung ương
Còn hoạt động
Ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng
Ban Chỉ đạo Cải cách Tư pháp
Ban Chỉ đạo Trung ương Cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
Đã dừng hoạt động
Ban Chỉ đạo Tây Bắc
Ban Chỉ đạo Tây Nguyên
Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ (từ tháng 10/2017)
Đảng ủy cơ quan
Đảng ủy khối các cơ quan Trung ương
Đảng ủy khối các doanh nghiệp Trung ương
Quân ủy Trung ương
Đảng ủy Công an Trung ương
Đảng ủy Ngoài nước
Đảng ủy địa phương
Thành ủy
Tỉnh ủy
Huyện ủy
Xã ủy
Bí thư Thành ủy
Bí thư Tỉnh ủy
Bí thư Huyện ủy
Bí thư Xã ủy
Nhà nước và Chính phủ Việt Nam
Tổng quan
Lịch sử
Tổ chức
Bộ
Tổng cục
Cục
Vụ
Ủy ban nhân dân
Luật Tổ chức Chính phủ
Luật Cán bộ công chức
Luật Công an nhân dân
Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân
Luật Dân quân Tự vệ
Luật Doanh nghiệp Nhà nước
Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân
Lãnh đạo
Chủ tịch nước
Phó Chủ tịch nước
Văn phòng Chủ tịch nước
Thủ tướng Chính phủ
Phó Thủ tướng Chính phủ
Bộ trưởng
Thứ trưởng
Chủ tịch Ủy ban nhân dân
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân
Tổng cục trưởng
Cục trưởng
Các Bộ trực thuộc và cơ quan ngang Bộ
Bộ Công an
Bộ Công Thương
Bộ Giáo dục và Đào tạo
Bộ Giao thông Vận tải
Bộ Kế hoạch và Đầu tư
Bộ Khoa học và Công nghệ
Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội
Bộ Ngoại giao
Bộ Nội vụ
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
Bộ Quốc phòng
Bộ Tài chính
Bộ Tài nguyên và Môi trường
Bộ Thông tin và Truyền thông
Bộ Tư pháp
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
Bộ Xây dựng
Bộ Y tế
Ngân hàng Nhà nước
Thanh tra Chính phủ
Ủy ban Dân tộc
Văn phòng Chính phủ
Cơ quan thuộc Chính phủ
Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp
Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh
Đài Tiếng nói Việt Nam
Đài Truyền hình Việt Nam
Thông tấn xã Việt Nam
Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh
Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam
Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam
Bảo hiểm Xã hội Việt Nam
UBND địa phương
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương